Μέτρα για τη θερμική καταπόνηση των εργαζομένων σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών.
Συναδέλφισσες – συνάδελφοι
Οι μέρες του καύσωνα αποτελούν ένα ακόμα καμπανάκι κινδύνου για τους εργαζόμενους.
Χιλιάδες συνάδελφοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με εργασιακούς χώρους – καμίνια, πραγματικά κολαστήρια.
Αυτό αφορά τόσο ανοιχτούς χώρους (ναυπηγεία, ιχθυοκαλλιέργειες, διανομείς, οικοδομές, δασεργάτες,
τεχνικά έργα, εργάτες γης κλπ) όπου υπάρχει άμεση έκθεση στον ήλιο, αλλά και κλειστούς χώρους όπου, είτε λόγω κατασκευής (ανεπαρκής θερμομόνωση, αερισμός κτλ) είτε λόγω εργασιακών παραγόντων (π.χ. λειτουργία μηχανών, βαριές εργασίες), οι συνθήκες εργασίας θα είναι ανυπόφορες και εξοντωτικές.
Σε όλους αυτούς τους χώρους θα απαιτηθεί από τους εργαζόμενους να δουλέψουν μέχρι τελικής πτώσης, στο όνομα της συνέχισης της παραγωγής, της «εξυπηρέτησης του πελάτη», της «ανταγωνιστικότητας».
Οι εργαζόμενοι τις ημέρες του καύσωνα επιπλέον των δύσκολων συνθηκών που αντιμετωπίζουν με την εντατικοποίηση της δουλειάς και τα εξαντλητικά ωράρια, βρίσκονται αντιμέτωποι με τη θερμική καταπόνηση που πολλαπλασιάζει τους κινδύνους για την υγεία τους, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες κατηγορίες με χρόνια προβλήματα. Η ζέστη και η υγρασία έχουν και άμεσα αρνητικά αποτελέσματα (αφυδάτωση, ηλίαση, αύξηση του κινδύνου εργατικών ατυχημάτων), αλλά και μακροπρόθεσμη επίδραση σε χρόνιες παθήσεις (καρδιοπάθειες, κτλ).
Εν όψει λοιπόν των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν αυτές τις ημέρες αλλά και αυτών που –
σύμφωνα με τις προβλέψεις- συνολικά θα επικρατήσουν μέσα στο τρέχον καλοκαίρι, τα Συνδικάτα
οφείλουν να γίνουν ασπίδα προστασίας για την Υγεία και την Ασφάλεια των εργαζομένων, να εντάξουν το θέμα αυτό στις προτεραιότητές τους για να μη θρηνήσουμε νεκρούς και τραυματίες συναδέλφους.
Σε αυτά τα πλαίσια, σας αποστέλλουμε την Εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας με θέμα «Πρόληψη της
θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων», διευκρινίζοντας εξαρχής ότι η Εγκύκλιος αυτή σε καμία
περίπτωση δε λύνει το πρόβλημα αφού παρουσιάζει πολλές ελλείψεις.
Παρόλα αυτά, μπορεί να αξιοποιηθεί από τα Συνδικάτα για παρεμβάσεις και άσκηση πίεσης στην εργοδοσία, στους Τεχνικούς Ασφαλείας, στους Ιατρούς Εργασίας και στο Τμήμα Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Εύβοιας (ΤΕΑΥΕ Εύβοιας) για την τήρηση έστω αυτών των ελάχιστων μέτρων.
Ταυτόχρονα, χρειάζεται να ασκηθεί πίεση για τη βελτίωση των μέτρων αυτών ώστε να ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες του κάθε χώρου, του είδους και του αντικειμένου της κάθε εργασίας, θέματα που το κάθε Συνδικάτο στο χώρο του μπορεί να εξειδικεύσει. Σε αυτή την κατεύθυνση, σας καλούμε να απευθύνεστε στο Εργατικό Κέντρο Εύβοιας έτσι ώστε να συντονίζονται και να ενισχύονται οι προσπάθειες.
Το πλαίσιο που διεκδικούμε είναι:
Άμεση διακοπή όλων των υπαίθριων εργασιών όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 38 ο C ή και σε
χαμηλότερες θερμοκρασίες ανάλογα με τη σχετική υγρασία και το είδος της εργασίας. Αντίστοιχα, άμεση
διακοπή εργασιών σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους θερμικά χώρους (μηχανοστάσια, υπαίθριες εργασίες,
ναυπηγεία κτλ). Πλήρης καταβολή του ημερομισθίου χωρίς καμία περικοπή.
Πλήρης αποχή από την εργασία, όταν επικρατούν συνθήκες καύσωνα, των εργαζομένων που εντάσσονται
σε ομάδες υψηλού κινδύνου (καρδιοπαθείς, πνευμονοπαθείς, διαβητικοί, νεφροπαθείς, εγκυμονούσες
κ.λπ.). Πλήρης καταβολή του ημερομισθίου.
Συχνά διαλείμματα κατάλληλης διάρκειας, ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος και τα χαρακτηριστικά
της εργασίας, της έντασης εργασίας και της χρησιμοποιούμενης στολής εργασίας – ΜΑΠ, για την πρόληψη
της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων.
Περιορισμός βαριών εργασιών όταν οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας δημιουργούν ασφυκτικές
συνθήκες.
Διάθεση σε συνεχή βάση στους εργαζόμενους πόσιμου δροσερού νερού κοντά στη θέση εργασίας τους.
Δημιουργία κατάλληλων κλιματισμένων χώρων διαλείμματος για την ανάπαυση των εργαζομένων.
Καλούμε όλους τους εργαζόμενους να μην κάνουν εκπτώσεις στα ζητήματα προστασίας της Υγείας τους.
Να απευθύνονται άμεσα στα Συνδικάτα και στο Εργατικό Κέντρο για κάθε παραβίαση από την εργοδοσία
στην λήψη των μέτρων προστασίας της υγείας.
ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΒΟΙΑΣ
Την περίοδο του θέρους λαμβάνει χώρα ιδιαίτερη καταπόνηση των εργαζομένων που οφείλεται στη
συνέργεια μετεωρολογικών παραγόντων του εξωτερικού περιβάλλοντος ή/και παραμέτρων
μικροκλίματος του εσωτερικού εργασιακού χώρου, σωματικής εργασίας και προστατευτικού
ρουχισμού.
Ιδιαίτερη επιβάρυνση παρατηρείται στις υπαίθριες εργασίες (π.χ. σε οικοδομές, οδικά και άλλα
τεχνικά έργα) και στις εργασίες σε στεγασμένους χώρους όπου λόγω της φύσης των παραγωγικών
διαδικασιών μπορεί να υπάρχει επί πλέον θερμική καταπόνηση από υψηλές τιμές θερμοκρασίας-
υγρασίας και ακτινοβολούμενη θερμότητα (π.χ. σε χυτήρια, μεταλλουργίες, βιομηχανίες πλαστικών, μαγειρεία κ.α.) και ιδίως στις χειρωνακτικές εργασίες (π.χ. μεταφορά βαρέων αντικειμένων,
οικοδομικών υλικών).
Οι εργοδότες οφείλουν να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και
υγείας των εργαζομένων σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, σε
περίπτωση δε μη συμμόρφωσης επιβάλλονται οι προβλεπόμενες διοικητικές και ποινικές
κυρώσεις.
Τονίζεται ότι στις υποχρεώσεις των εργοδοτών, μεταξύ των άλλων συμπεριλαμβάνονται οι εξής:
- Ο προσδιορισμός των εργασιών και των χώρων εργασίας όπου ο κίνδυνος θερμικής
καταπόνησης των εργαζομένων αναμένεται να είναι αυξημένος – με βάση τη σχετική
βιβλιογραφία, την εμπειρία από προηγούμενα έτη και τα αποτελέσματα μετρήσεων θερμοκρασίας
και υγρασίας και άλλων δεικτών μικροκλίματος – και η αναλυτική εξειδίκευση των τεχνικών και
οργανωτικών μέτρων που πρέπει κατά περίπτωση να ληφθούν για την αντιμετώπισή του,
πραγματοποιείται με την ενεργό συμμετοχή του Τεχνικού Ασφαλείας και του Ιατρού Εργασίας
(όπου προβλέπεται να απασχολείται), σε συνεργασία με τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους
τους.
Όλα τα παραπάνω πρέπει να αποτυπώνονται στη γραπτή εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την
εργασία κινδύνων για την υγεία και ασφάλεια που προβλέπεται βάσει των παρ. 1- εδάφιο α’ &- παρ. 3-7, του άρθρου 43, του Κώδικα νόμων για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων (ΚΝΥΑΕ,ν. 3850/2010, ΦΕΚ 84 Α’).
- Η λήψη των κατάλληλων κατά περίπτωση τεχνικών και οργανωτικών μέτρων για τη μείωση της
θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων. Ενδεικτικός κατάλογος τεχνικών και οργανωτικών μέτρων
παρατίθεται στο συνημμένο Παράρτημα 1. - Η οργάνωση της κατάλληλης υποδομής για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης
και την παροχή πρώτων βοηθειών που προβλέπεται βάσει των παρ. 1 & 2, του άρθρου 45, του
ΚΝΥΑΕ (ν. 3850/2010). - Η ενημέρωση και παροχή οδηγιών στους εργαζόμενους.
- Η χορήγηση στους εργαζόμενους κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας.
- Σε κάθε περίπτωση, η θερμοκρασία στους χώρους εργασίας πρέπει να ανταποκρίνεται στις
ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού λαμβανομένης υπόψη της φύσης της εργασίας, της
σωματικής προσπάθειας που απαιτείται για την εκτέλεσή της και των κλιματολογικών συνθηκών
των εποχών του έτους, σύμφωνα με το π.δ. 305/96 “Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας
που πρέπει να εφαρμόζονται στα προσωρινά ή κινητά εργοτάξια σε συμμόρφωση προς την οδηγία
92/57/EOK” και το π.δ. 16/96, “Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους
εργασίας σε συμμόρφωση με την οδηγία 89/654/EOK”, όπου και αναφέρεται η υποχρέωση
εφαρμογής των ειδικών μέτρων που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις και τις εγκυκλίους
οδηγίες σε περίπτωση καύσωνα. - Οι εργοδότες οφείλουν να επιδεικνύουν ιδιαίτερη μέριμνα για την προστασία των εργαζομένων
που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Η ένταξη των εργαζομένων στις παραπάνω ομάδες
γίνεται από τον Ιατρό Εργασίας της επιχείρησης και, όπου δεν προβλέπεται η απασχόληση Ιατρού
Εργασίας, με ιατρική βεβαίωση που θα προσκομίζει ο ίδιος ο εργαζόμενος. - Επιχειρήσεις υπαγόμενες σε συλλογικές ρυθμίσεις εργασίας εν ισχύ, οφείλουν να τηρούν τα
μέτρα προστασίας των εργαζομένων από τη θερμική καταπόνηση, σύμφωνα με τυχόν ειδικούς
όρους που περιλαμβάνονται σε αυτές.
Ο έλεγχος εφαρμογής των μέτρων για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων
πραγματοποιείται από τους αρμόδιους Επιθεωρητές ΑΥΕ της Επιθεώρησης Εργασίας. - Επισημαίνεται ότι συμβάντα στο χώρο εργασίας που σχετίζονται με τη θερμική καταπόνηση όπως
αυτά εξειδικεύονται στο Παράρτημα 2, αναγγέλλονται από τον εργοδότη στην Επιθεώρηση
Εργασίας.
Προσαρτώνται:
α) Το Παράρτημα 1, το οποίο περιλαμβάνει ενδεικτικό και μη εξαντλητικό κατάλογο τεχνικών και
οργανωτικών μέτρων για την ελάττωση της θερμικής καταπόνησης και την προστασία της υγείας
των εργαζομένων.
β) Το Παράρτημα 2, στο οποίο αναφέρονται οι επιπτώσεις της θερμικής καταπόνησης στην υγεία,
καθώς και οι κατηγορίες εργαζομένων που αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου.
γ) Ο Οδηγός για τον υπολογισμό της θερμικής καταπόνησης (Παράρτημα 3) o οποίος παρουσιάζει,
αφενός συνοπτικές πληροφορίες για τις μεθόδους ανάλυσης της θερμικής καταπόνησης των
εργαζομένων σε συγκεκριμένο εργασιακό περιβάλλον που είναι αναγκαίες για το σωστό σχεδιασμό
των μέτρων προστασίας της υγείας και αφετέρου, διεξοδικά, τον υπολογισμό της θερμικής
καταπόνησης των εργαζομένων με τη μέθοδο του δείκτη WBGT ή ΘΥΒΜΑΣ, η οποία εξετάζεται (και
σε πιλοτικό επίπεδο) ως προς τις προϋποθέσεις θέσπισης για την υποχρεωτική εφαρμογή της στο
πλαίσιο της ελληνικής νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Επισημαίνεται δε πως
στην ιστοσελίδα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) αναρτώνται προγνωστικοί χάρτες
με τα εύρη τιμών του δείκτη WBGT για εξωτερικούς χώρους, πανελλαδικά.