12 Απριλίου Δ’ Χαιρετισμοί <<Χαίρε, η τον φθορέα των φρενών καταργούσα. Χαίρε, η τον σπορέα της αγνείας τεκούσα>>.
Την τελευταία στάση των Χαιρετισμών με κατάνυξη παρακολουθήσαμε σήμερα και η Εκκλησία μας συνεχίζει να μας προβάλλει το πάντιμο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, από την οποία εισήλθε η σωτηρία του κόσμου, ο ενανθρωπήσας Θεός μας.
Σήμερα ακούσαμε για την Παναγία μας το : Χαίρε, Παναγία, που καταργείς τον καταστροφέα των φρενών του ανθρώπου. Χαίρε συ που γέννησες Αυτόν που έσπειρε την αγνότητα.
1. Ποιές είναι οι φρένες του ανθρώπου και ποιός ο φθορέας αυτών των φρενών;
Το μυαλό του ανθρώπου, η διάνοιά του, ο χώρος του σκέπτεσθαι, ο χώρος των λογισμών, κάτι που συνδέεται άμεσα με το νου του ή αλλιώς με την καρδιά του. Και φθορέας αυτού του χώρου είναι ο διάβολος, ο απαρχής εχθρός του ανθρώπου, ο κατά τον άγιο Ιωάννη τον ευαγγελιστή ανθρωποκτόνος. Ο διάβολος προσπαθεί πάντοτε να διαφθείρει, να καταστρέψει τη διάνοια του ανθρώπου, (από εκεί ξεκινά άλλωστε οποιαδήποτε αμαρτία: με την προσβολή των λογισμών), ώστε έτσι να καταστρέψει και το κέντρο της ύπαρξής του, το νου και την καρδιά του. Με ποιό σκοπό; Να απομακρύνει τον άνθρωπο από τον Θεό. Ο Θεός ζει και ενεργεί κυρίως στην καρδιά του βαπτισμένου και ενσωματωμένου στην Εκκλησία ανθρώπου. Αιτία γι᾽ αυτό: το μίσος του διαβόλου προς τον άνθρωπο, τον κατ᾽ εικόνα και καθ᾽ ομοίωσιν Θεού δημιουργημένο, ώστε να μη μπορεί να χαρεί αυτός την παρουσία του Δημιουργού του. Έτσι ο διάβολος τη δική του δυστυχία να την κάνει και δυστυχία του ανθρώπου.
2. Τι συγκεκριμένα προσπαθεί να φθείρει ο πονηρός επιτιθέμενος στη διάνοια του ανθρώπου;
(1) Ως προς τον Θεό: να κλονίσει την εμπιστοσύνη του προς Αυτόν – ας θυμηθούμε το περιστατικό στον Παράδεισο: πως προσβάλλει τη διάνοια της Εύας, προκαλώντας ρήξη στην πίστη της στον Δημιουργό της.
(2) Ως προς τον συνάνθρωπο: να χαλάσει τη σχέση του κάθε ανθρώπου με αυτόν, προκαλώντας καχυποψίες, διαστρέβλωση των λόγων του, παρερμηνεύοντας την όποια συμπεριφορά του.
(3) Ως προς τον εαυτό μας: να φέρνει πάντοτε δικαιολογίες για εμάς τους ίδιους, προκειμένου να αμαρτήσουμε ή και αν αμαρτήσουμε, να μας οδηγήσει στην απελπισία, στη μελαγχολία, στην ὑπερηφάνεια.
3. Η Παναγία είναι αυτή που κατήργησε και καταργεί τον φθορέα διάβολο, γιατί γέννησε Αυτόν που τον συνέτριψε οριστικά. Ας θυμηθούμε την υπόσχεση που έδωσε ο Θεός στους πρωτοπλάστους μετά την πτώση τους στην αμαρτία, οτι θα έλθει κάποτε η εποχή που ο απόγονος (Χριστός) της γυναίκας (Παναγίας) θα συνέτριβε την κεφαλή του φιδιού-διαβόλου! Κι όπως το λέει και ο απόστολος Παύλος, ο Χριστός είναι Εκείνος που κατήργησε τον το κράτος έχοντα του θανάτου, τοὐτέστιν τον διάβολο! Αυτό σημαίνει ότι όσο πλησιάζουμε τον Χριστό και την Παναγία Μητέρα Του, άρα όσο ζούμε στην Εκκλησία, το ζωντανό σώμα του Χριστού, ζούμε έντονα την παρουσία Εκείνου – τόσο χάνει ο πονηρός οποιαδήποτε δύναμη απέναντί μας. Σταλάζει μέσα μας ο Χριστός, όπως λέει και ο χαιρετισμός (η τον σπορέα της αγνείας τεκούσα), ακριβώς την αγνεία, την αγνότητα, δηλ. τη χάρη Του, αφού Εκείνος είναι η πηγή της. Αγνίζετε εαυτούς, καθώς Εκείνος αγνός ἐστί (άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος). Λέγοντας αγνότητα, εννοούμε όχι μόνο τη σωματική από πλευράς σαρκικών μολυσμών καθαρότητα, αλλ᾽ όλη την εγκάρδια στροφή του ανθρώπου, ψυχής και σώματος, προς τον Χριστό, γεγονός που σημαίνει και πάλι:
(1) ως προς τον Θεό: πίστη και αγάπη,
(2) ως προς τον συνάνθρωπο: αγάπη και υπομονή,
(3) ως προς τον εαυτό μας: ταπείνωση καί σωφροσύνη και εγκράτεια.
4. Μ᾽ αυτόν τον τρόπο ο πιστός άνθρωπος γίνεται κατοικητήριο του Τριαδικού Θεού. Ζει την παρουσία του Θεού και καθοδηγείται με το φωτισμό του Θεού στην πορεία του πάνω σ᾽ αυτήν τη γη, έχοντας ορθή γνώση και για τον Θεό και για τον συνάνθρωπο και για τον κόσμο όλο. Μας επισημαίνει την πραγματικότητα αυτή μεταξύ των άλλων και ο άγιος της Σαρακοστής, ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: << Τέλος αγνείας, θεολογίας υπόθεσις>> λέει. Τότε δηλ. ὁ άνθρωπος ἀρχίζει να θεολογεί σωστά, όταν φθάνει στο τέλος της αγνότητας. Κι αγνότητα σημαίνει, ορθή στάση ζωής, κατά το πρότυπο του Κυρίου μας.
Με νου, λογισμό και ψυχή στραμμένη και αφοσιωμένη στον Κύριό μας.
π. Νικόδημος Τσιμόγιαννης
